TÜZEL KİŞİ NASIL YÖNETİM KURULU ÜYESİ OLABİLİR?
Soner ALTAŞ
Dünya Gazetesi, 5 Mayıs 2012
Bir okurumuz merak etmiş, soruyor: yeni Türk Ticaret Kanunu’nda tüzel kişilerin de anonim şirket yönetim kurulu üyesi olarak görev yapmalarına izin verildiğini duydum. Bu doğru mudur? Doğru ise tüzel kişi nasıl yönetim kurulu üyesi olarak görev yapacaktır? Kanun bu konuda bir yöntem öngörüyor mu?
Evet, okurumuzun da belirttiği gibi, 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu, gerçek kişilerin yanısıra, tüzel kişilerin de, tüzel kişilik olarak yönetim kurulu üyeliğine seçilmelerine izin veriyor. Dolayısıyla, 1 Temmuz 2012 tarihinden itibaren tüzel kişiler (kamu-özel) anonim şirket yönetim kurulu üyesi olarak seçilebileceklerdir. Örneğin, holding şirketler, pay sahibi oldukları anonim şirketlerde doğrudan yönetim kurulu üyesi olabileceklerdir.
Oysa, 6762 sayılı eski Türk Ticaret Kanunu, tüzel kişilerin pay sahibi oldukları anonim şirketlerin yönetim kuruluna seçilmelerini yasaklamakta, sadece tüzel kişilerin temsilcilerinin yönetim kurulu üyesi olarak seçilmelerine izin vermekte idi. Hal böyle olunca da, tüzel kişinin kendisi değil, temsilcisi yönetim kurulu üyesi olarak seçilip görev yapıyordu. Yeni TTK’nın yürürlüğe girmesi ile birlikte, bu yasak ortadan kalkacak, tüzel kişi doğrudan yönetim kurulu üyesi olabilecektir.
Gelelim okurumuzun diğer sorusuna: tüzel kişi yönetim kurulu üyesi olarak nasıl görev yapacaktır? Okurumuz haklı:tüzel kişi (şirket, belediye, vs.) gerçek kişi gibi yönetim kurulu toplantısına katılıp oy kullanamaz, sahip olduğu hak ve yetkileri ancak yasal temsilcileri eliyle kullanabilir. Tabi, bu hususları Yasa Koyucu da düşünmüş ve yönetim kurulu üyesi olarak seçilen tüzel kişinin bu görevi nasıl yerine getireceğini açık bir şekilde belirtmiştir.
Yeni TTK’ya göre, tüzel kişinin yönetim kurulu üyesi olarak seçilmesi halinde, tüzel kişi kendisini yönetim kurulunda temsil edecek bir gerçek kişiyi belirleyecek ve yönetim kurulu üyesi olarak kendisi ile birlikte bu gerçek kişiyi de tescil ve ilân ettirecektir. Bu tescil ve ilânın yapılmış olduğu hususu ayrıca şirketin internet sitesinde açıklanacaktır. Yani, sadece yönetim kurulu üyesi olan tüzel kişi değil, tüzel kişi ile birlikte onun temsilcisi olan gerçek kişi de tescil ve ilan olunacaktır. Toplantılara tüzel kişi değil, tescil ve ilan edilen bu gerçek kişi katılacak ve oy kullanacaktır. Buna karşılık, kullanılan oy tüzel kişinin olacaktır.
Peki, bu sistemin eski Kanundaki sistemden farkı nedir? Onda da temsilci vardı, burada temsilci var, değişen nedir? Değişen şudur: evet, eski sistemde de tüzel kişi değil temsilcisi vardı. Ancak, eski Kanuna göre, temsilci bizzat yönetim kurulu üyesi olarak seçiliyordu, tüzel kişi değil. Bu nedenle, kullanılan oy, sorumluluk tüzel kişiye değil, temsilciye aitti. Oysa, yeni TTK’ya göre yönetim kurulu üyeliğine bizzat tüzel kişi seçiliyor, tüzel kişi bu görevini temsilcisi eliyle yerine getiriyor, dolayısıyla kullanılan oy ve sorumluluk da tüzel kişiye ait oluyor.