TÜRKİYE NOTERLER BİRLİĞİ
Mali Danışmanlık – 120-8959
Ankara, 25.04.2012
Özü: Sermayenin azaltılmasına dair muvafakatname hk.
G E N E L G E
( 10 )
…………………… NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA
…………………… NOTERLİĞİNE
Bir noterliğimizden Birliğimize intikal ettirilen yazıda, yazı ekinde bulunan;
Firmanızdan olan 07.05.2010 tarihi itibariyle 833.095.89 TL’lık (sekizyüzotuzüçbindoksanbeşTL.seksendokuzKRŞ) alacağımın vadesi henüz gelmediğinden, bu arada firmanızın yapacağı 3.500.000.- TL.’lık sermaye indirimi sonucu tarafımıza herhangi bir teminat verilmesine gerek olmadığına ve sermaye indirilmesine muvafakat ederiz. 16.08.2010
şeklinde düzenlenen ve tasdiki istenilen muvafakatnamenin ne şekilde vergilendirileceği konusunda tereddüde düşüldüğünden bahisle, işlemin incelenmesi sonucunda bilgi verilmesi istemi Yönetim Kurulumuzun 20.09.2010 günlü toplantısında alınan karara istinaden Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığına intikal edilerek görüş talep edilmiştir.
Gelir İdaresi Başkanlığından cevaben alınan ve Yönetim Kurulumuzun 18.04.2012 günlü toplantısında görüşülen 07.03.2012 tarih ve 025358 sayılı yazıda;
ilgi (a)’da kayıtlı yazınızda, sermaye indiriminde bulunacak olan borçlu firmaya karşı alacaklı olan firma tarafından sermaye indirimi sonucunda herhangi bir teminat istenmeyeceğine ve sermaye indirimine muvafakat edildiğine dair düzenlenen muvakatname başlıklı kağıdın yanlış uygulamaya mahal verilmemesi için işlem örneğinin incelenerek ne şekilde damga vergisi ve harç alınacağı hususundaki görüşümüzün bildirilmesinin istenildiği anlaşılmaktadır.
Bilindiği üzere, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde; bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu, 4 üncü maddesinde, bir kağıdın tabi olacağı verginin tayini için o kağıdın mahiyetine bakılarak buna göre tabloda yazılı vergisinin bulunacağı, kağıtların mahiyetlerinin tayininde, şekli kanunlarda belirtilmiş olanlarda kanunlardaki adlarına, belirtilmemiş olanlarda üzerlerindeki yazının tazammun ettiği hüküm ve manaya bakılacağı hükme bağlanmıştır.
Öte yandan, 492 sayılı Harçlar Kanununun 38 inci maddesinin 1 inci fıkrasında, “Noter işlemlerinden bu kanuna bağlı (2) sayılı tarifede yazılı olanları noter harçlarına tabidir.” denilmiş, 41 inci maddesinde de, “Noter harçları (2) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer veya ağırlık ölçüsüne göre nispi, işlemin nevi ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır.” hükmüne yer verilmiştir. Kanunun 42 nci maddesinde ise “Değer veya ağırlık ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (2) sayılı tarifede yazılı değer veya ağırlık esastır.
(5766 sayılı Kanunun 11 inci maddesi ile değişen fıkra) Menkul ve gayrimenkul mallar hakkında alım, satım, taahhüt ve rehinle ilgili her nevi mukavele, senet ve kağıtlarda değer gösterilmesi mecburidir. Rehin bordroları ile kamu idarelerine verilmek üzere ilgili mevzuatla belirlenen kurallara uyulacağına ilişkin olarak düzenlenen taahhütnameler hakkında bu hüküm uygulanmaz.” hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanunun Çeşitli İşlemlerde Değer başlıklı 43 üncü maddesinde ise, “Tarifede yazılı nispi harçların hesabında, sulh işlemlerinde sulh olunan bedel, rehin işlemlerinde rehin bedeli, kiralarda mukaveledeki süreye göre kira karşılığının toplamı, süre belli değilse bir yıllık kira tutarı, hizmet akdinde süreye göre verilecek ücretin toplamı, süre belli değilse bir yıllık ücret tutarı, sermaye şirketlerinde konulan ve ileride konulması taahhüt edilen sermayenin toplamı, kaydı hayatla irat bağlanmasında bir yıllık irat tutarı, harca esas olur.
Kiralamanın devir ve feshinde geri kalan süreye, sermayenin artırılmasında yalnız artırılan kısma ve sermaye paylaşılmasında mevcut miktara göre harç alınır.
(3689 sayılı Kanunun 10’uncu maddesiyle eklenen fıkra) Motorlu kara taşıtları ile ilgili alım, satım ve taahhüt işlemlerinde gösterilecek değer; işleme konu olan taşıtın cinsi, markası, modeli, tipi ve yaşı itibariyle Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğince tespit edilen ve işlemin yapıldığı tarihte geçerli olan kasko sigortasına esas değerinden aşağı olamaz. Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğince düzenlenen listelerde yer almayan eski model taşıtları asgarî değeri; o taşılların listede yer alan en eski modelleri için belirlenen değerinden, her model yılı için % 10 indirim yapılmak suretiyle tespit edilir. Birlikçe düzenlenen listelerde yer almayan taşıtların değerleri, emsali taşıtların değerlerinden aşağı olamaz. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye ve Gümrük Bakanlığınca belirlenir. ” hükmü yer almaktadır.
Kanuna bağlı (2) sayılı tarifenin I-1 inci maddesinde, muayyen bir meblağı ihtiva eden her nevi senet, mukavelename ve kağıtlardan beher imza için binde 0,99 nispi harç alınacağı, II-1 maddesinde de, belli meblağı ihtiva etmeyen ve alınacak harç miktarı kanun ve tarife de ayrıca gösterilmemiş olan senet, mukavele ve kağıtlardaki imzaların her birinden maktu esasa göre harç alınacağı açıklanmıştır.
492 sayılı Kanunun 42 nci maddesi gereğince noterde gerçekleştirilecek menkul ve gayrimenkul malların alım, satım, taahhüt ve rehne konu işlemlerini kapsayan her nevi mukavele, senet ve kağıtlarda değer gösterilme zorunluluğu getirilmiş, 43 üncü maddede ise bazı noter işlemlerinde nispi esasa göre hesaplanacak noter harcının hesaplanacağı değerler belirlenmiştir.
Buna göre:
1- 43 üncü madde kapsamında yer alan kağıtların bu maddede belirtilen değerler üzerinden,
2- 42 nci madde gereğince belli bir değer gösterilmesi zorunlu olan ancak, 43 üncü madde kapsamında bulunmayan kağıtlarda, kağıdın düzenleyici hükümlerine paralellik teşkil edecek şekilde bildirilecek değer üzerinden,
3- 42 nci madde kapsamında yer almamakla birlikte, belli bir değer içeren kağıtların ihtiva ettiği değer üzerinden,
nispi harca tabi tutulması gerekmektedir.
Ayrıca, 42 nci maddenin incelenmesinden de görüleceği üzere, menkul ve gayrimenkul malların alım, satım, taahhüt ve rehne konu işlemlerini kapsayan her nevi mukavele, senet ve kağıtlarda değer gösterilmesinin zorunlu olduğu, ancak, rehin bordroları ile kamu idarelerine verilmek üzere ilgili mevzuatta belirlenen kurallara uyulacağına ilişkin olarak düzenlenen taahhütnameler hakkında bu hükmün uygulanmayacağı açıkça belirtilmiştir.
Söz konusu muvakatname başlıklı kağıdın incelenmesinden, 833.095.89 TL alacağı olan firmanın borçlu firmanın yapacağı 3.500.000 TL. sermaye indirimi sonucunda alacaklı firmanın herhangi bir teminat istemediği ve sermaye indirimine muvafakat ettiğine ilişkin düzenlendiği anlaşılmaktadır.
Buna göre, muvakatname başlıklı kağıt 42 nci madde kapsamında yer almamakla birlikte, söz konusu kağıt belli bir değer içerdiğinden, kağıdın indirilen sermaye miktarı üzerinden nispi harca tabi tutulması, ancak muvakatname başlıklı kağıt 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtlar mahiyetinde bulunmadığından kağıdın damga vergisine tabi tutulmaması gerekir.
Gelir İdaresi Başkanlığının görüşüne göre, söz konusu kağıt belli bir değer içerdiğinden, kağıdın indirilen sermaye miktarı üzerinden nispi harca tabi tutulması, yanısıra, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtlar mahiyetinde bulunmayan muvafakatname başlıklı kağıdın damga vergisine tabi tutulmaması gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
Saygılarımla,
BAŞKAN
Fahri KÖSE
(Beyoğlu 37. Noteri)