Limited Şirkette Paylar Senet ile Devredilebilir mi? Vergi Avantajından Yararlanılabilir mi?
Soner ALTAŞ
Dünya Gazetesi, 10 Nisan 2017
6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu, anonim şirketlere hamiline yazılı pay senetlerinin çıkarılmasında mutlak, nama yazılı pay senetlerinin çıkarılmasında ise şarta bağlı bir zorunluluk getirmiştir. Vergi kanunlarında hisse (pay) senedi ile yapılan devirlere önemli vergi istisnaları tanındığından, yeni TTK ile getirilen bu yükümlülük aslında anonim şirketin ortaklarına önemli bir avantaj sağlamaktadır. Yeni TTK, anonim şirketler yanında, limited şirketler tarafından pay senedi çıkarılması ve payların devredilmesi hususlarında da önemli bazı değişiklikler yapmış, limited şirketlere nama yazılı pay senedi bastırma imkanı tanımıştır. Ancak, limited şirketler tarafından çıkarılacak olan pay senetlerinin anonim şirket pay senetlerine tanınan vergisel avantajlardan faydalanıp faydalanamayacağı tarışmalıdır.
Türk Ticaret Kanunu, limited şirketlere pay senedi çıkarma konusunda seçimlik iki hak bahşetmiş, dileyen limited şirketlere, eski Ticaret Kanunu’nda olduğu üzere ispat aracı şeklinde pay senedi çıkarma, dileyen limited şirketlere de nama yazılı pay senedi bastırma imkanı tanımıştır. Buna karşılık, limited şirket tarafından ispat aracı şeklinde veya nama yazılı pay senedi çıkarılmış olsa dahi, limited şirket esas sermaye payının imzaları noter huzurunda atılmış bir devir sözleşmesi ile devredilmesi genel kural olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca, devrin şirkete karşı geçerlilik kazanabilmesi için kural olarak genel kurulun onayı aranmıştır. Ancak, genel kurulun onayına ilişkin düzenlemesi emredici değildir. Dolayısıyla, esas sermaye paylarının devirlerinde genel kurul onayının aranması hususu, şirket sözleşmesine konacak açık bir hüküm ile kaldırabilir.
Oysa, düzenlemenin kaynağını teşkil eden İsviçre Borçlar Kanunu’nda limited şirketlere nama yazılı pay senedi çıkarma imkânı getirilmiş ve pay devri için imzaların noterce onaylanması şartı kaldırılmıştır. TTK’da ise nama yazılı pay senedi ibaresi kullanılmasına rağmen imzaların noterde onay şartı kaldırılmadığı için, limited şirket pay senetlerinin devri tartışmalı bir hal almıştır. Bununla birlikte, öğretide, limited şirketlerce çıkarılacak nama yazılı pay senedinin kıymetli evrak vasfında olduğunu ve şirket sözleşmesi hükmü ile genel kurul onayının kaldırılması halinde, ciro ve teslim ile esas sermaye payının devrinin mümkün olduğunu ileri süren görüşler bulunmaktadır. Bu kapsamda, limited şirket sözleşmesinde değişikliğe gidilerek esas sermaye paylarının devirlerinde genel kurul onayının açıkça kaldırılması ve nama yazılı pay senedi çıkarılıp devredilmesi halinde, limited şirketlerin de pay (hisse) senedine dayalı vergi istisnalarından yararlanabileceğini düşünmekteyiz(*). Ancak, bu yolu deneyecek olan şirketlerin işlemi gerçekleştirmeden önce Gelir İdaresi Başkanlığı’na başvurarak özelge talebinde bulunmaları menfaatlerine olacaktır.
(*) Detaylı açıklama için bkz. Altaş, Soner, Limited Şirketin Paylarının Devrinde Vergi İstisnalarından Faydalanmanın Bir Yolu Var mıdır?, Lebib Yalkın Dergisi, Mart 2016, Sayı:147