LİMİTED ŞİRKETTE PAY SENEDİ ÇIKARMAK ORTAĞA VERGİSEL AVANTAJ SAĞLAR MI?
Soner ALTAŞ
Dünya Gazetesi, 2 Kasım 2013
Bilindiği üzere, 6762 sayılı eski Ticaret Kanunu anonim şirketler tarafından çıkarılacak olan hisse senetlerini kapsamlı bir şekilde düzenlendiği halde, sözkonusu şirketlere hisse senedi bastırma zorunluluğu getirmemişti. Oysa, anonim şirketlerce hisse senedi bastırılması, sahibine, özellikle şirketteki paylarının devrinde çok ciddi vergi avantajları sağlamaktadır. Zira, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 80inci maddesinin birinci fıkrasının birinci bendine göre “menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar” değer artış kazançları olarak değerlendirilmekte ve bu kazançlar mükerrer m.80/4 gereği vergiye tabi olmakta; ancak “ivazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri” anılan hükümden hariç tutulmaktadır. Dolayısıyla, bahsigeçen istisnadan yararlanabilmek için; anonim şirketteki payları temsilen pay senedi çıkarılmış olması ve bu senetlerin en az iki yıl süreyle elde tutulmuş olması gerekir. Anonim şirketin pay senedi bastırmamış olması, bir başka deyişle pay sahipliğinin sadece kaydî paylara dayanması durumunda, payını devreden şirket ortağı anılan istisnadan yararlanamaz. Peki, limited şirketler pay senedi çıkarabilirler mi? Çıkarabilirlerse bu pay senetleri devredilebilir mi ve payını devreden ortak elde ettiği kazanca ilişkin olarak anonim şirket pay senetleri için getirilen istisnadan yararlanabilir mi?
1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren yeni TTK’da “hisse senedi” yerine “pay senedi” tabiri kullanılmış ve anonim şirketlere hamiline yazılı pay senetlerinin çıkarılmasında mutlak, nama yazılı pay senetlerinin çıkarılmasında ise şarta bağlı bir zorunluluk getirmiştir. Yeni TTK limited şirketler tarafından çıkarılacak olan pay senetleri konusunda da bazı değişiklikler yapmıştır. 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla, ülkemizde 98 bin anonim şirkete karşılık 744 bin limited şirket bulunmaktadır. Dolayısıyla, TTK’nın getirdiği bu imkan limited şirketleri yakından ilgilendirmektedir. Bu konuda akla gelen ilk soru ise limited şirketler tarafından yeni TTK’ya göre çıkarılacak olan pay senetlerinin anonim şirket pay senetlerine tanınan vergisel avantajlardan faydalanıp faydalanamayacağıdır.
TTK, limited şirketlere, pay senedi çıkarma konusunda seçimlik iki hak tanımakta, dileyen limited şirketlere, ETK’da olduğu üzere ispat aracı şeklinde pay senedi çıkarma, dileyen limited şirketlere de nama yazılı pay senedi bastırma imkanı tanımaktadır. Çıkarılacak pay senedinde, ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerinin; ağırlaştırılmış veya bütün ortakları kapsayacak biçimde düzenlenmiş rekabet yasağının; şirket sözleşmesinde öngörülmüş önerilmeye muhatap olma, önalım, geri alım ve alım haklarının açıkça belirtilmesi zorunludur.
Ancak, TTK’nın limited şirket tarafından nama yazılı senet çıkarılmasına izin vermesi, paya devir ve dolayısıyla dolaşım kolaylığı sağlamamaktadır. Zira, ETK’da olduğu üzere TTK da limited şirket esas sermaye payının devri yazılı şekle bağlanmış ve imzaların noterce onaylanması şart koşulmuştur. Bu çerçevede, limited şirket tarafından ispat aracı şeklinde veya nama yazılı pay senedi çıkarılmış olsa dahi, esas sermaye payının imzaları noter huzurunda atılmış bir devir sözleşmesi ile devredilmesi gerekir. Bu açıdan bakıldığında, limited şirket tarafından pay senedi çıkarılması, anonim şirketlerin aksine, esas sermaye payını devreden ortağa herhangi bir vergisel avantaj sağlamaz.