GENEL KURULU TOPLANTIYA ÇAĞIRMAYAN KOOPERATİF YÖNETİCİLERİNE HAPİS CEZASI VAR!
Soner ALTAŞ
Dünya Gazetesi, 1 Mayıs 2010
2001 yılı sonu itibariyle, ülkemizde bulunan 59.144 adet kooperatifin 56.247 adedi 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’na göre faaliyet göstermektedir. 1163 sayılı Yasaya tabi olan bu kooperatiflerin ağırlıklı kısmını ise, sırasıyla, yapı kooperatifleri (38.755 adet), motorlu taşıyıcılar kooperatifleri (3.500) ve tüketim kooperatifleri (1.708) oluşturmaktadır. Yine, 1163 sayılı Yasaya tabi olan bu 56.247 adet kooperatifin 5.796.492 ortağı bulunmaktadır. Günümüz itibariyle güncel rakamlara ulaşılamasa da, yukarıda değinilen sayıların ciddî bir değişikliğe uğramadığı tahmin edilmektedir.
Rakamlardan da anlaşılacağı üzere, kooperatif ortakları toplumun önemli bir kesimini oluşturmaktadır. Bu husus ise, kooperatifçilik uygulamalarına ve denetimine ayrı bir önem kazandırmaktadır. 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’na göre, olağan genel kurul toplantısının, her hesap devresi sonundan itibaren 6 ay içinde ve en az yılda bir defa yapılması zorunludur. Kooperatiflerde hesap devresi ise genellikle takvim yılıdır, yani 1 Ocak’ta başlamakta ve 31 Aralık’ta sona ermektedir. Bu çerçevede, kooperatiflerin olağan genel kurul toplantılarının, hesap döneminin bitimini takip eden yılın en geç Haziran ayı sonuna kadar yapılması gerekmektedir.
Anılan süreyi geçirmemek için, toplantıya ilişkin çağrının daha önce yapılması gerektiği malumdur. 1163 sayılı Kanuna göre, genel kurul, anasözleşmede gösterilen şekil ve surette toplantıya çağrılır. Bu çerçevede, kooperatif genel kurulunun, anasözleşmesinde yer alan şekilde genel kurul toplantısına davet edilmesi gerekir. Örneğin; Konut Yapı Kooperatifi Örnek Anasözleşmesinde, genel kurul toplantısına ilişkin çağrının, toplantı gününden en az 30 gün önce ve en çok iki ay içinde yapılması gerektiği, toplantının gün ve saati ile yerinin ve gündem maddelerinin bildirilmesinin zorunlu olduğu, çağrının taahhütlü mektupla, ayrıca gerektiğinde gazete ile gazete olmayan yerlerde mahalli örf ve âdete göre ilan yolu ile yapılacağı belirtilmiştir. Bu itibarla, konut yapı kooperatiflerinde, olağan genel kurul toplantısının Haziran ayı sonuna yetiştirilebilmesi için, toplantıya ilişkin çağrının en geç Mayıs ayı sonuna kadar yapılması gerekecektir. Ancak, genel kurul toplantısını son ana bırakmamak, yani Haziran ayının sonuna gelmeden yapılmasına gayret etmek ve çağrıyı da bu tarihe göre ayarlamak daha uygun olacaktır.
Peki, yönetim kurulu, genel kurulu toplantıya çağırmaz ise ne olur? Kooperatifler Kanunu’nun Ek 2nci maddesinin ikinci fıkrasına göre, genel kurulu olağan toplantıya çağırmayan yönetim kurulu üyelerine altı aya kadar hapis ve otuz günden üçyüz güne kadar adlî para cezası verilir. Nitekim, kooperatiflerin olağan genel kurul toplantılarını zamanında yapıp yapmadıkları hususu, bulundukları ildeki Sanayi ve Ticaret İl Müdürlükleri tarafından yakinen takip edilmekte ve görevlerini ihmal edip genel kurulu toplantıya çağırmayan yönetim kurulu üyeleri hakkında Cumhuriyet Başsavcılıklarına suç duyurusunda bulunulmaktadır.
Anılan cezalarla yüzleşmemek için, sadece konut yapı kooperatiflerinin değil, 1163 sayılı yasaya tabi olan bütün kooperatiflerin –tüketim, motorlu taşıyıcılar, esnaf ve sanatkâr kredi ve kefalet, küçük sanayi siteleri yapı, toplu işyeri yapı, vs.- yönetim kurullarının, olağan genel kurul toplantısının en geç Haziran ayı sonuna kadar yapılmasına özen göstermeleri ve bunu teminen toplantıya ilişkin çağrıları son ana sıkıştırmadan anasözleşmelerinde öngörülen süre içerisinde yapmaları menfaatlerine olacaktır.