Anonim Şirkette Yönetim Kurulu Genel Kurulu Toplantıya Çağırmıyorsa Ne Yapılabilir?
Soner ALTAŞ
VERGİALGI, 29 Ocak 2017
Malum, sermaye şirketlerinin genel kurul toplantılarının yapılması gereken bir döneme daha girmiş bulunuyoruz. Anonim şirket ortakları, pay sahipliğinden doğan haklarını en geniş manada şirket genel kurulunda kullanırlar. Ortaklar, genel kurul toplantılarında şirketin geçmiş hesap dönemine ilişkin iş ve işlemleri hakkında bilgi sahibi olur, şirketin finansal tabloları ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporunu müzakere eder ve uygun bulursa yönetim kurulunu ibra eder. Ayrıca, ortaklar, genel kurul toplantısında yönetim kurulu üyelerini seçer, gerekirse görevden alır, varsa kâr dağıtımını kararlaştırır, şirket esas sözleşmesini kısmen veya tamamen değiştirebilir, şirket sermayesini artırabilir ve Kanunla genel kurula tanınmış olan sair konularda karar alır. Ancak, genel kurul, yönetim kurulu gibi daimî bir organ değildir. Türk Ticaret Kanunu’na göre anonim şirketlerde olağan genel kurul toplantısının her faaliyet dönemi sonundan itibaren üç ay içinde yapılması yasal bir zorunluluktur ve genel kurulu toplantıya çağırma görevi kural olarak yönetim kuruluna verilmiştir.
Ancak, mevzuatta bu düzenlemeler yer alsa da, uygulamada birtakım olumsuzluklarla karşılaşılması mümkündür. Genel kurulu toplantıya çağırmakla görevli ve yetkili yönetim kurulu, bu görevini bilerek veya ihmal neticesinde yerine getirmeyebilir. Örneğin, yönetim kurulu şirketin iş ve işlemleri hakkında diğer ortakları bilgilendirmekten kaçınmak, usulsüz iş ve işlemlerinin açığa çıkmasını önlemek için genel kurulu toplantıya çağırmaktan kaçınıyor olabilir. Ya da yönetim kurulunda gerekli yetersayı kaybedilmiş yahut yaşanan ihtilaf nedeniyle toplantı yapılamıyor da olabilir. Bu durumda ortaklar tarafından ne yapılacağı sıklıkla merak edilmektedir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na göre, yönetim kurulunun devamlı olarak toplanamaması veya toplantı nisabının oluşmasına imkân bulunmaması yahut mevcut olmaması durumlarında, şirket ortaklarından herhangi birisi mahkemeye müracaat edip izin almak suretiyle genel kurulu toplantıya çağırabilir. Yönetim kurulunun, mevcut olmakla birlikte, genel kurulu toplantıya çağırmaktan imtina etmesi halinde ise, azlık olarak pay sahibi yahut pay sahipleri, gerektirici sebepleri ve gündemi yazılı olarak belirtmek koşuluyla yönetim kurulundan genel kurulu toplantıya çağırmasını isteyebilirler. Azlıktan kastımız, şirket sermayesinin en az yüzde onuna sahip olan ortaklardır. Bu oran, halka açık anonim şirketlerde yüzde beştir. Azlık, bu talebi noter aracılığıyla yapmak zorundadır. Azlığın çağrı veya gündeme madde konulmasına ilişkin talepleri yönetim kurulu tarafından reddedildiği veya taleplerine yedi iş günü içinde olumlu cevap verilmediği takdirde, aynı pay sahipleri, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesine başvurarak, genel kurulun toplantıya çağrılmasını talep edebilirler. Mahkeme genel kurul toplantısı yapılmasına gerek görür ise, genel kurul toplantısının gündemini düzenlemek ve Kanun hükümleri uyarınca çağrıyı yapmak üzere bir kayyım atar. Ayrıca, genel kurulun uzun süreden beri toplanamaması aynı zamanda şirketin zorunlu organlarından olan genel kurulun yokluğu olarak değerlendirilir ve pay sahiplerine, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na ve hatta şirket alacaklılarına şirket aleyhine fesih davası açma hakkı verir.