ANONİM ŞİRKETLERDE ÇIPLAK PAYLARIN DEVRİ NASIL YAPILIR?
Soner ALTAŞ
Dünya Gazetesi, 21 Ağustos 2010
Türk Ticaret Kanunu’nda kapalı anonim şirketler tarafından çıkarılacak olan hisse senetleri kapsamlı bir şekilde düzenlenmiştir. Ancak, bu şirketlere hisse senedi çıkarma zorunluluğu getirilmemiştir. Hal böyle olunca da birçok anonim şirket hisse senedi bastırmaktan imtina etmektedir.
Diğer yandan, TTK.da anonim şirket paylarının devri sadece basılı hisse senetleri –nama ve hamiline yazılı– yönünden ele alınmış, hisse senedi çıkarmamış olan, bir başka deyişle çıplak paylara sahip olan anonim şirketlere yönelik bir düzenleme getirilmemiştir. Bu sebeple, anonim şirketlerde çıplak payların devri doktrin ve yargı kararları ışığında şekillenmiştir.
Uygulamada, çıplak payların devrinin genel hükümlere göre yapılmakta olduğu, yani paysahibi (ortak) ile payları satın almak isteyen üçüncü kişi yahut diğer paysahipleri arasında yazılı bir “pay devri sözleşmesi”nin imzalandığı ve devir keyfiyetinin anonim şirket pay defterine kaydedilmesini teminen sözleşmenin bir nüshasının şirkete verildiği görülmektedir.
Konuya ilişkin yargı kararlarına baktığımızda da, Yargıtay’ın “anonim ortaklığın çıplak paylarının devri biçime bağlı olmayıp, adi yazılı sözleşmeyle de mümkündür.” ve “anonim ortaklığın çıplak paylarının devri biçime bağlı olmayıp, alacağın temliki suretiyle de mümkündür.” diyerek, çıplak payların devrinin belirli bir usule tabi olmadığına ve sözleşmenin alacağın temliki hükmünde olmasına vurgu yaptığını görmekteyiz. Dolayısıyla, pay senedi çıkarmamış olan anonim şirketlerde, çıplak payların devrinin yazılı sözleşmeyle yapılması ve sözleşmenin alacağın temliki hükmünde olması yeterli olacaktır.
Bu konuda bazen ilave şartların arandığı yönünde yanlış kanaatlere de rastlanılmaktadır. Oysa, TTK, limited şirket paylarının devrinde pay devri sözleşmesinin noterce tasdik ettirilmiş olmasını, devir hususunun pay defterine kaydedilebilmesi için de ortaklardan en az dörtte üçünün devre muvafakat etmesini ve bunların esas sermayesinin en az dörtte üçüne sahip olmasını şart koştuğu halde, anonim şirket paylarının devri için bu tür şartlar getirmemiştir.
Bununla birlikte, anonim şirketin anasözleşmesi, hisse devrinde uyulacak usul ve esaslara ilişkin özel düzenlemeler içeriyor ise, örneğin hisse devri konusunda yönetim kurulunun onayı aranıyorsa, pay devrinin geçerlilik kazanabilmesi için anasözleşme hükümlerine uygun hareket edilmesi gerekeceği tabidir.
Son olarak, devrin şirkete karşı ancak pay defterine kayıtla hüküm ifade edeceğini, bunu temin için de devir keyfiyetin şirkete bildirilmesi ve pay defterine kaydedilmesinin sağlanması gerektiğini belirtelim. Çünkü, TTK.na göre, anonim şirkete karşı sadece pay defterinde kayıtlı bulunan kimse ortak sıfatına sahiptir.